Zarówno w parterowych, jak i wielokondygnacyjnych budynkach mieszkalnych bardzo często stosuje się wentylację grawitacyjną. Czym różni się ona od mechanicznej i czy taki sposób wymiany powietrza jest wystarczający w przypadku domu jednorodzinnego?
Co to jest wentylacja grawitacyjna?
Zużyte powietrze w domu prowadzi do powstawania grzybów i pleśni, a ponadto negatywnie odbija się na samopoczuciu mieszkańców. Konieczne jest zatem zadbanie o to, aby takie powietrze mogło zostać swobodnie odprowadzone na zewnątrz. Jest to możliwe dzięki znajdującym się w budynkach pionowym kanałom wentylacyjnym. To właśnie m.in. od sprawności i drożności wentylacji zależy jakość powietrza w domu – a ono z kolei ma duży wpływ na zdrowie domowników.
Najczęściej stosowanym rozwiązaniem jest instalacja grawitacyjna. Jej działanie opiera się na konwekcji. To mechanizm identyczny jak w przypadku ciągu kominowego. Nagrzane powietrze wypełniające przestrzeń ma mniejszą gęstość niż to napływające z zewnątrz, co sprawia, że unosi się ono do góry. W efekcie powstaje nadciśnienie, a ciepłe powietrze wypierane jest przez to świeże, które dostaje się do pomieszczeń poprzez nawiewniki, a także szczeliny w oknach i drzwiach.
Nieskuteczna lub źle wykonana wentylacja może prowadzić do wzrostu ilości dwutlenku węgla. Kąpiel w ciepłej wodzie czy gotowanie prowadzą do wytwarzania pary wodnej, której nadmiar przyczynia się do powstawania wilgoci. Właśnie dlatego instalacja musi być przemyślana i wykonana przez profesjonalistów. Na co zwrócić uwagę, decydując się na takie rozwiązanie?
Kiedy instalacja grawitacyjna działa dobrze?
Wiesz już, co to jest wentylacja grawitacyjna. Aby działała ona prawidłowo, konieczne jest spełnienie kilku istotnych warunków. Podstawą jest wykonanie projektu, który będzie
uwzględniał odpowiednie rozmieszczenie otworów i kratek wentylacyjnych. Komin powinien być wykonany ze szczelnych, niepalnych materiałów, a jego przekrój nie mniejszy niż 160 cm2. Warto pamiętać, że im wyższy przewód wentylacyjny, tym lepszy ciąg.
To jednak nie wszystko. Decydując się na wentylację grawitacyjną, należy pamiętać o tym, aby drzwi do łazienki i toalety posiadały odpowiednie podcięcia i otwory. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. (Dz. U. z 2002 r., Nr 75, poz. 690; Dz. U. z 2019 r., poz. 1065, Obwieszczenie Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 8 kwietnia 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia z późn. zm.) § 140 ust. 5.: Przewody kominowe do wentylacji grawitacyjnej powinny mieć powierzchnię przekroju co najmniej 0,016 m2 oraz najmniejszy wymiar przekroju co najmniej 0,1 m.
§ 79 ust. 1. Drzwi do łazienki, umywalni i wydzielonego ustępu powinny otwierać się na zewnątrz pomieszczenia, mieć, z zastrzeżeniem § 75 ust. 2, co najmniej szerokość 0,8 m i wysokość 2 m w świetle ościeżnicy, a w dolnej części – otwory o sumarycznym przekroju nie mniejszym niż 0,022 m2 dla dopływu powietrza.
Wentylacja grawitacyjna nigdy nie powinna zastępować regularnego wietrzenia pomieszczeń poprzez otwarcie okien, czy drzwi.
Instalacja grawitacyjna jest konstrukcją pionową. To właśnie dzięki takiej budowie powstaje tak zwany ciąg, czyli siła wyporu. Zastanawiasz się, czy wentylacja grawitacyjna w poziomie jest w ogóle bezpieczna? W wielu artykułach i publikacjach znajdziesz zapis, że w żadnym wypadku nie wolno kanałów wentylacyjnych prowadzić w poziomie. Dopuszczalne jest jednak delikatnie odchylenie, do 30 stopni od pionu.
Jak wspomnieliśmy, im wyższy komin wentylacyjny, tym bardziej efektywny jest proces wymiany powietrza. Z tego właśnie powodu instalacja grawitacyjna nie jest najlepszym wyborem w przypadku jednokondygnacyjnych, parterowych budynków.
Zalety instalacji grawitacyjnej
Najważniejszą zaletą instalacji grawitacyjnej jest jej cena. Rozwiązanie to uwzględnione jest w większości gotowych projektów, co sprawia, że nie wiąże się ono z dodatkowymi kosztami budowy i użytkowania. Druga korzyść związana jest z ciągłym i bezobsługowym funkcjonowaniem. W przeciwieństwie do wentylacji mechanicznej instalacja grawitacyjna gwarantuje ciągłą pracę bez konieczności wykonywania dodatkowych czynności ze strony domowników.
Co więcej, instalacja grawitacyjna nie ma elementów, które mogłyby ulec awarii. Wskazane jest jednak wykonywanie regularnych przeglądów technicznych raz w roku, w tym czyszczenie przewodów wentylacyjnych i kratek.
Wady instalacji grawitacyjnej
Instalacja grawitacyjna ma niewątpliwie wiele zalet. W tym miejscu jednak trzeba wspomnieć o wadach takiego rozwiązania. Efektywne działanie wentylacji grawitacyjnej zależne jest od warunków atmosferycznych, szczelności okien i budynku. Przekłada się to na niższą wydajność wentylacji latem, a także duże straty ciepła zimą. Brak filtracji powietrza nawiewanego sprawia, że do budynku przedostać mogą się zanieczyszczenia z zewnątrz (w tym m.in. smog).
Instalacja grawitacyjna nie nadaje się do budynków pasywnych i energooszczędnych, które wymagają zastosowania systemu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła.
Podsumowanie
Wiesz już, czym jest i jak działa wentylacja grawitacyjna. To sposób na skuteczną i efektywną wymianę powietrza w domu jednorodzinnym, który nie wymaga dużej inwestycji pieniężnej. Jej działanie opiera się na konwekcji, czyli naturalnym procesie wymiany powietrza niezależnym od człowieka, czy dodatkowych urządzeń. Niestety instalacja grawitacyjna ma też kilka wad, do których zaliczymy straty cieplne i brak filtracji powietrza dostającego się z zewnątrz.